De puzzel van het Combat Support Ship (CSS) begint steeds meer vorm te krijgen. Het is voor het eerst in tien jaar dat Damen Naval weer een schip voor de Koninklijke Marine bouwt en na de kiellegging op 2 juni van dit jaar, vordert de bouw van de verschillende secties gestaag. Hoewel de contouren van het complete schip nog niet echt zichtbaar zijn, ligt een groot deel van de puzzelstukken nu klaar voor daadwerkelijke assemblage. Daarom was het tijd om op bezoek te gaan in Galatz, Roemenië.

Namens Damen Naval nam Project Director Arjan Risseeuw een kijkje op de werf. “Het is een uitdagend project, maar het begint gestalte te krijgen en we zijn met zijn allen druk bezig iets moois in elkaar te zetten. De hele werf ligt vol met stukken schip en we beginnen ze langzamerhand in elkaar te schuiven.”

Het Combat Support Ship begint langzaam vorm te krijgen. Het Combat Support Ship begint langzaam vorm te krijgen.

Volgens de meest recente stand van zaken is het tekenwerk van 116 van de 178 deelsecties klaar. Daarmee staan de eerste 6.200 van de in totaal 7.500 ton op papier. In totaal is 6.600 bruto ton staal gesneden en zijn 80 van de 178 secties gereed. Ook zijn er momenteel 22 secties in bewerking. De secties worden voorzien van het pijpwerk, waarvan al 10.230 stukken zijn gefabriceerd en 8.429 zijn aangebracht. De bouw van het 179 meter lange en 26 meter brede Combat Support Ship ligt daarmee prima op schema.

Vorige maand werden de zwaarste onderdelen geplaatst: vier Wärtsilä W31 dieselgeneratoren. Het is de eerste keer dat deze dieselgeneratoren zijn geleverd voor een marineschip. De keuze voor de W31 door Damen Naval en de DMO is gebaseerd op de ambitie om het CSS zo efficiënt mogelijk te maken in termen van brandstofverbruik en uitstoot van uitlaatgassen. De dieselgenerator is uitgerust met een selective catalytic reduction (SCR) unit, waardoor de NOx-emissies van het CSS voldoen aan de IMO Tier III-voorschriften. De motor heeft een optimaal brandstofrendement over het gehele werkingsgebied en is door Guinness World Records zelfs erkend als ‘de meest efficiënte viertakt dieselmotor ter wereld’. In combinatie met de rompvorm van het schip en het schroefontwerp zal de W31 het brandstofverbruik van het CSS met ongeveer 6% verminderen in vergelijking met een vergelijkbaar vaartuig met andere dieselmotoren.

Onlangs zijn de vier Wärtsilä W31 dieselgeneratoren geplaatst in één van de secties van het schip. Onlangs zijn de vier Wärtsilä W31 dieselgeneratoren geplaatst in één van de secties van het schip.

Verder heeft Damen nauw samengewerkt met Wärtsilä en de DMO om de geluids- en trillingsniveaus van de vier generatorsets te verminderen. Daartoe zijn de motor en de generator op een basisframeconstructie gebouwd. “Het plaatsen van de generatorsets in de secties was een echt huzarenstuk. Nu ze op hun plaats staan, kunnen de secties er overheen worden gebouwd”, voegt Arjan toe.

“Het is een uitdagend project, maar het begint gestalte te krijgen en we zijn met zijn allen druk bezig iets moois in elkaar te zetten." Project Director Arjan Risseeuw

De uiteindelijke assemblage van het bevoorradingsschip is een goed doordacht proces waarbij niets aan het toeval wordt overgelaten. Zo wordt module 1 (achterkant van het schip) in een droog deel van een dok gebouwd op blokken. De modules 2 en 3 worden vervolgens, nadat die zijwaarts van de helling zijn gelopen, als één geheel naar het dok gevaren en vastgemaakt aan de eerste module. Aansluitend wordt module 4 (de voorkant van het CSS) aangebouwd, gevolgd door plaatsing van module 5: het voorste stuk van de ‘super structure’ (opbouw) van het schip met de brug.

De dieselgeneratoren zijn ingepakt en afgedekt, zodat de bouw rondom de generatorsets kan doorgaan. De dieselgeneratoren zijn ingepakt en afgedekt, zodat de bouw rondom de generatorsets kan doorgaan.

“Als we vooruitkijken, komen er een aantal hoogtepunten aan”, aldus Arjan. “Begin februari gaan we de eerste kabels trekken. Er is nu 50 km aan kabel besteld van de in totaal ongeveer 600 km kabel die uiteindelijk in het schip zal komen. Een ander groot event is de zijwaartse tewaterlating van modules 2 en 3 in april. Daarnaast zijn we druk bezig met de engineering en bouw van een ‘buoyancy aid’, een opdrijflichaam, zodat we de romp met ‘even keel’ kunnen verplaatsen van het droge naar het natte dok.”

De uiteindelijke assemblage van het bevoorradingsschip is een goed doordacht proces waarbij niets aan het toeval wordt overgelaten. De uiteindelijke assemblage van het bevoorradingsschip is een goed doordacht proces waarbij niets aan het toeval wordt overgelaten.

Dat zal rond oktober volgend jaar plaatsvinden. Na plaatsing van de voortstuwingstrein (assen/uithouders en roeren) zal het schip opdrijven en in het diepere “natte” deel van het dok worden vervolmaakt. Wanneer het resterende deel van de imposante super structure met de mast (module 6) is geplaatst, verlaat het CSS, de Den Helder, het dok in Galatz en wordt het schip aan de afbouwkade verder geoutfit. Daarna worden alle systemen in bedrijf gesteld.

“Het schip wordt in zijn geheel in Roemenië gebouwd, inclusief de proefvaart op de Zwarte Zee. Daarna volgt er nog een aftimmerperiode voor de laatste restpunten en zal het schip door de Bosporus naar Nederland varen. Het is voor het eerst dat een door ons gebouwd schip direct naar Den Helder vaart voor overdracht, zonder eerst in Vlissingen te stoppen. In Den Helder zal het schip worden voorzien van enkele geclassificeerde systemen waarbij Damen Naval zal assisteren”, aldus Arjan.

Gedurende het hele CSS-project heeft Damen Naval altijd benadrukt dat de bouw van dit marineschip een gezamenlijke inspanning is van de DMO, Damen Naval en een groot aantal subcontractors van Damen Naval. Tot op heden zijn er 133 toeleveringscontracten toegekend. Bij 98 van deze contracten, met een totale waarde van meer dan 110 miljoen euro, zijn Nederlandse maritieme bedrijven betrokken. “Elk project is bijzonder, en het is mooi om na tien jaar weer een schip voor onze eigen Koninklijke Marine te mogen bouwen met zoveel Nederlandse toeleveranciers”, besluit Arjan.

In totaal is 6.600 bruto ton staal gesneden en zijn 80 van de 178 secties gereed. In totaal is 6.600 bruto ton staal gesneden en zijn 80 van de 178 secties gereed.